Alhas Asiretinin Bilgi Portali

Tarihce

koddostu facebook koddostu google+ koddostu twitter
Paylaş
Alhas Aşireti Tarihçesi

ALHASLILARIN COĞRAFİK KONUMU ve NÜFUS – YERLEŞİM ALANLARI
Alhaslılar günümüzde K.Maraş ili Elbistan ilçesine bağlı toplam 22 köy ve mezradan oluştuğu bellidir. Bir tarafında Doğanşehir, Kürecik, bir tarafında Gürün, bir tarafında Afşin, Elbistan, Nurhak Dağları çevrilidir. Alhas Aşiretinin yerleşim alanının Elbistan’dan ziyade Malatya’ya daha yakın olduğu yakın zamanda K.Maraş’a bağlandığı bilinmektedir.

Alhaslılar günümüzde dünyada yaklaşık 40 bin kişi olarak tahmin edilmektedir. Alhaslılara aşiret derken diğer aşiretlerle karıştırılmaması gerektiğini belirtmek gerekir. Alhaslılar post-modern bir aşiret kimliğiyle geçmişten günümüze gelmekte, varlıklı ailelerin kendini belirgin olarak göstermesine rağmen güneydoğudaki gibi Ağalık sisteminin olmadığı ve katı baskıcı bir durumun görülmediği ön plana çıkmıştır. Her ailenin kendine ait evi, arazisi var olmakla birlikte kendisine işlemektedir. Türkiye ‘de son dönem siyasi olaylar ve ekonomik sebeplerden dolayı Alhaslı Köylerinin büyük bir oradan da göç verdiği bellidir. Şu an başta İstanbul, Ankara, İzmir, Kars, Mersin, Gaziantep, İskenderun, Şebinkarahisar, Trabzon, Manisa, Bursa, Antalya, Samsun, Malatya vb… illerde yaşadıkları biliniyor. Yurt dışında ise yoğunlukla İngiltere, Almanya, Fransa, Hollanda, İsviçre, Belçika, Kanada, ABD, İsveç, Norveç gibi birçok ülkelerde yaşamlarını sürdürdükleri aşikardır.

ALHASLILARIN KÖYLERİ               
MEZRALARI

Sevdilli                                             Karakuyu
Yalıntaş (Aktil)                                  Gölpınar
Yoğunsöğüt                                      Kalanzöran (Dengolar)
Yalak                                               Pasolar
Toprakhisar                                      Kamolar
Beştepe                                           Kocapınar
Büyükköy (Digır)                              Tahtalı (Taxtalı)
Dere Topallı                                     Serçekuyusu
Yazı Topallı                                      Şerefli
Kösolar (Aksakal)                             Maltoplar
Yapılıpınar (Biragani)                         Han (Xan)
                                                       YazıTopallı

ALHASLILARIN KABİLELERİ ( Çocukları ve Torunları)


-Hacımamadlar             -Kıraçlar
-İsmailler                     -Kandanlar
-Kıcanlar                      -Sevyanlar
-Kamberliler                 -Hacalılar
-Çevxiyanlılar               -Lordinliler
-Hasanbekliler              -Haydarlilar

ALHAS İSMİNİN KÖKENİ

Alhaslı Aşireti’nin esas isminin zamanla değişmesi sonucu bu hali aldığı esas isminin “Ağraz” olduğu ve bu isminde şuradan geldiği farz edilmektedir. Alhas Aşiretine ismine veren kişinin konuşmada zorluk çektiği ve biraz peltek olduğu için Kürtçedeki gibi “Axraz” denildiği söylenmektedir.

İstanbul Üniversitesi büyük kütüphanesi’ndeki araştırmamda Cevdet Türkay’ın “Başbakanlık Arşivi Belgelerine Göre Osmanlı İmparatorluğu'nda Oymak, Aşiret ve Cemaatler” kitabında Elhas diye bir aşiretin  Alhas olarak bir
à Alxas àvarlığı Osmanlıda bulunmaktadır. Ama günümüzde Elhas  değişim geçirmiştir.

İnternette araştırırken Alhaslı’ ya Malatya Bölgesi Aşiretleri arasında rastladım. Alhas yanında bu bölgedeki diğer aşiretler şunlardır: Atmi, Drejan, Îzol, Piran, Sinemelli, Elhas, Bekran, Harun, Balan, Gav.

Bu Araştırmamız 3 Bölümden Oluşmaktadır. Şuan 1.Bölümünü Yayınladığımız Araştırma Yazısının Diğer Bölümleri İlerleyen Günlerde Yayınlanacaktır.

2.Bölümde: ALHAS AŞİRETİ’NİN TARİHSEL GELİŞİMİ
Alhaslılar ile Horasanlılar-Zend Aşireti – Luristan  İlişkisi
Alhaslılar ile Akçadağ-Kürecik ile İlişkisi
Alhaslılar ile Kaşanlılar-Atmi Aşireti – Dersimle İlişkisi
Alhaslılar ile Sivas-İmranlı-Örenik-Aydoğan Köyü ile İlişkisi

3.Bölümde: ALHAS AŞİRETİ’NİN DİNSEL - İNANÇ GELİŞİMİ
ALHAS AŞİRETİ’NİN IRKSAL KİMLİĞİ
ALHAS AŞİRETİ’NİN SİYASİ KİMLİĞİ


MEHMET ALHASLI’dan NOT:

Değerli Alhaslılar, Toplumu aydınlatacak bir araştırma düşündüğümde ilk olarak Alhaslılar ile ilgili nereden geldiklerini araştırmak, sormak, irdelemek ve yazıya geçirme isteği doğdu. Bu araştırmanın daha çok bilimsel verilere ve kaynaklara dayandırılması gerektiği ön plana çıktı. Anonim sözlerden çok yazılı belgelere dayanılması gerektiği halde bu toplumun sürekli göç etmesi, sürgün yaşaması ve dağlarda yaşamaları onların yazılı eserlerinin olmayışına neden olmuştur. 
Araştırmamı daha çok kütüphane, internet, yaşlı bireylerle konuşarak , bizzat Alhaslı köylerini dolaşarak yapmaya çalıştım. Bu araştırma diğerleri gibi bilgi birikimine neden olacak ve daha kaliteli orijinal yazılar çıkacağına eminim.

ALHAS AŞİRETİ’NİN TARİHSEL GELİŞİMİ
Alxas(Alhas) Aşiretimizle İlgili Yayınlanan Araştırmamızın 2.Bölümünü Sizlerle Paylaşmaktan Gurur Duyuyoruz...
Alhas Aşireti’nin şimdiki yerleşim alanı olan K.Maraş ili Elbistan ilçesine Şanlıurfa’nın Siverek İlçesi’nin Baraz Aşireti’nden kopup geldiği ve bu kopmanın bir anlaşmazlık sonucu olduğu kesin olmamakla birlikte yaygın olarak bilinmektedir. Bu kopmanın Osmanlı Devleti’nin çöküş dönemine denk geldiği ve ayrıca Osmanlıdaki iskan politikası (kavga eden aşiretlerden birini başka yere göç ettirmesi) sonucu ayrıca Baraz Aşireti içerisindeki iç hesaplaşmalar sonucu göç ettiği bilinmektedir.

Alhaslılar Türkiye’de Sivas ili Zara ilçesi Cimitli Köyü’nde, Adıyaman Gölbaşı, Sivas ilinİmranlı ilçesi Aydoğan Köyü (Örenik), Manisa, Denizli, Aydın, Muğla ve Dersim’de oldukları köylerle ve aileler bazında fark edilmektedir.Alhaslıların Elbistan’da ilk yerleşim yerinin Büyük Köy denilen yani Kürtçe Digır diye isimlendirilen yerin olduğu burada da kalıntıların bunu desteklediği anlaşılmıştır. Alhaslıların önceden göçebe bir aşiret olduğu biliniyor. Bugünkü yerleşim alanlarını bir kurnazlıkla Küreciklilerden ve Gaziantep’in Araban çölüne göç eden bir Türk-Sunni olan Kızık aşiretinden aldığı bilinmektedir.

Alhaslıların nereden geldiği konusu üzerine birçok küçük araştırma olmasına rağmen; bu yazılarda Urfalılara göre Siverekten, Muşlulara göre Hormek (Xormek) Aşiretinin bir parçası, Nuri Dersimi’ye göre Dersim kökenli olduğu yazılmaktadır. (U,Erdoğan, 2004)

Alhaslılar ile Horasanlılar-Zend Aşireti – Luristan İlişkisi

Farklı bir araştırmaya göre Alhas Aşireti’nin yaşlılarının söylediklerine göre aşiretimizin İran’da bulunan Horasan’dan geldiği (Xortistan) söylenmektedir. Horasandan göç edişlerinin nedeni ise bir Kürt devleti olan Zend Ülkesi’nin yıkılmasından sonra bir kısım Kürt aşiretinin oradan göç edip Muş’a geldikleri söylenmektedir. Muş’a gelen bu Kürt aşiretinin Hormek (Xormek) Aşireti olduğu ve bu aşiretin İran’ın Horasan’daki Büyük Zend Aşireti’nin bir kolu olduğu varsayılmaktadır.

Zend Aşireti’nin ise yine İran’ın bugünkü Luristan Eyaletinde yaşamakta olan Küçük Lur Aşireti’nin bir kolu olduğu ve bu Küçük Lur Aşireti’nin tarihte Kassit Kavimi ve Kur’an-ı Kerim’de Kuş Kavmi olarak adlandırılan Kürt milletinin büyük bir boyundan geldiği yapılan araştırmalar sonucu bilinmektedir.

Alhaslılar ile Akçadağ-Kürecik ile İlişkisi

Rivayete göre Akçadağ’a ilk yerleşenler iki kardeş bir yeğen olduğu söylenir.. Kardeşlerden birinin ismi İbrahim diğerinin ismi Gani. Yeğenin ismi bilinmiyor. İbrahim’in soyundan gelenlere İbrahim uşağı, Gani’nin soyundan gelenlere Gani uşağı, yeğenin soyundan gelenlere yeğen uşağı denmiştir.İbrahim Soyundan gelenler içinde Koşarlar, Alhas Ağalar-şimdiki İbişler, İnce Ömerler, Karamemmetler, Tilki Osmanlar (İnciler) Köseomarlar, Hacasanlar, Zemzemler (Topallar), Esef Ağalar, Haydolar, Germıstafalar (Ali Ağalar), Süleymenler (Hacı mullalar), Gücük Bekirler (Oğuzlar-Tarrolar) bulunmaktadır.

Alhaslılar ile Kaşanlılar-Atmi Aşireti – Dersimle İlişkisi

Başka bir tezde "Kaşanlıların, Atmi (Atmalı) Aşireti’nden gelme büyük bir kabile oldukları ve Atmilerin ise Alhas (Elhas) ve Sinemilliler ile ayni kökenden geldikleri asil ana yurtlarının ise "Dersim’in güneybatısı olduğudur. Örneğin "Nuri Dersimi" de bu görüştedir. 

Alhaslılar ile Sivas-İmranlı-Örenik-Aydoğan Köyü ile İlişkisi

Alhaslıların Aydoğan Köyü ile bağlantısı olduğu tahmin edilmektedir. Çünkü kimler tarafından ve ne zaman kurulduğu konusunda kesin bilgiler bulunmayan Örenik'te yaşamakta olan aileler arasında Alhasgil sülalesi de bulunmaktadır. Aydoğan Köyü'nün Web Sitesinde yer almakta olan tarihi bilgilere göre; Anadolu'nun Örenik, çeşitli yörelerden göç almıştır. Örneğin; Veli Ağagil ve Aziz Ağagil sülalelerinin dedelerinin 15 veya 16. Yüzyıllarda Sivas eyaleti Hafik Sancağı Celallı Bucağı'na bağlı Yalıncak köyünden, ayrıca Cümükgilin Giresundan, Sadıkgilin Malatyadan, Alhasgil sülalesinin de Malatya-Tunceli kırsalından Öreniğe göç ederek yerleştiği tahmin edilmektedir. Bu nedenle Alhaslılar'ın bir kolunun da Öreniğe kadar uzanmış olduğunu söyleyebiliriz. (M.Aydın 2005)

 İlerleyen Günlerde 3.Bölümde: ALHAS AŞİRETİ’NİN DİNSEL - İNANÇ GELİŞİMİ
ALHAS AŞİRETİ’NİN IRKSAL KİMLİĞİ


MEHMET ALHASLI’dan NOT:

Değerli Alhaslılar, Toplumu aydınlatacak bir araştırma düşündüğümde ilk olarak Alhaslılar ile ilgili nereden geldiklerini araştırmak, sormak, irdelemek ve yazıya geçirme isteği doğdu. Bu araştırmanın daha çok bilimsel verilere ve kaynaklara dayandırılması gerektiği ön plana çıktı. Anonim sözlerden çok yazılı belgelere dayanılması gerektiği halde bu toplumun sürekli göç etmesi, sürgün yaşaması ve dağlarda yaşamaları onların yazılı eserlerinin olmayışına neden olmuştur. 
Araştırmamı daha çok kütüphane, internet, yaşlı bireylerle konuşarak , bizzat Alhaslı köylerini dolaşarak yapmaya çalıştım. Bu araştırma diğerleri gibi bilgi birikimine neden olacak ve daha kaliteli orijinal yazılar çıkacağına eminim.

alxas.net'ten alıntıdır.


Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol